Natuurdrones in Nederland zijn door Kenniscentrum Reeën ontdekt vanuit speerpunt "Voorkomen van slachtoffers van activiteiten in het landschap". Waar het eerst voorkomen maaislachtoffers was is dit met het inwerking treden van de Omgevingswet en het toepassen van drones in natuurbeheer voorkomen fauna-slachtoffers van activiteiten in het landschap geworden.
Dit is ontstaan tijdens het maken van een promofilmpje voorkomen maaislachtoffers onder reekalveren in 2009. Tijdens het voorlopen ontstond het idee om reekalveren vanuit de lucht waar te nemen. In 2012 kwamen de eerste berichten dat dit werkt. In 2016 is door KcR een praktijkproef gedaan en in 2017 ontstond tijdens een door het centrum georganiseerde bijeenkomst "Natuurdrones op de Kaart".
Om de natuurdrones en de kennis een eigen plek te geven heeft KcR in november 2021 een project voorbereid en voor drie jaar de website NatuurdroneNetwerk.nl aangeboden. In 2024 wordt het project afgerond. De motivatie hier achter was dat de behoefte aan zo'n netwerk dan duidelijk is en kan worden gedeeld.
Jaarlijks worden ontelbare dieren slachtoffer van werkzaamheden in het buitengebied waaronder reekalfjes, hazen, vogels en hun nesten. Er is een wettelijke zorgplicht om inheemse dieren en planten te beschermen. Ook voor die soorten waarvoor geen specifiek beschermingsregime is. Dat vraagt om natuur inclusief beheren.
Slachtoffers zijn te voorkomen door vooraf de percelen af te zoeken en beschermende maatregelen te nemen zoals de dieren in veiligheid te brengen. Dat afzoeken vraagt tijd en gaat lang niet altijd goed. Wij werken daarom met een drone voorzien van een warmtesensor, de natuurdrone. De natuurdrone vliegt systematisch over het perceel en spoort warme plekken op. Mensen worden daarna naar de hotspots geleid om de dieren in veiligheid te brengen. Dat werkt prima onder de voorwaarden dat je de kennis, mensen en middelen hebt. Daarom faciliteren we piloten, waarnemers, veiligstellers en instructeurs dit te organiseren. Natuurdronenetwerk Nederland is een pool van kennis en ervaring.
De aanpak is het om mensen die belangstelling voor dit werk hebben, te helpen om zelf een natuurdrone-team op te zetten. Al onze ervaring, kennis en werkwijzen stellen we hiervoor beschikbaar. Van detectietechniek en kennis over fauna tot het aanvragen voor subsidie bij de provincie voor de aanschaf van een drone met warmtebeeld. Daarvoor doen wij graag een beroep op jouw kennis en ervaring. Om daarmee de kennis verder te ontwikkelen en zo in heel Nederland natuurdrone-teams beschikbaar te krijgen. Alleen samen kunnen we zo voorkomen dat een groot deel van de fauna slachtoffer worden van werkzaamheden in het landschap.
In Nederland neemt het Kenniscentrum Reeën initiatieven voor reeën en hun leefomgeving om relevante autoriteiten te faciliteren bij het leren doen van deze activiteiten. Eén van die initiatieven is Natuurdronenetwerk Nederland een andere is Maaien voor biodiversiteit. Het doel van het Natuurdronenetwerk is om de inzet van drones in de natuur te begeleiden.
Voor het Natuurdronenetwerk Nederland worden richtlijnen en protocollen ontwikkeld om ervoor te zorgen dat het gebruik van drones in natuurgebieden op een verantwoorde en veilige manier gebeurt. Deze richtlijnen kunnen onder andere helpen te bepalen waar, wanneer en hoe drones effectief en efficiënt gebruikt kunnen worden om dieren op te sporen.
Samenwerking rond natuurdrones levert honderden dierenlevens op
Natuurdrones worden steeds vaker ingezet om dieren te redden. Deze drones zijn uitgerust met warmtebeeldcamera's en gebruiken beeldverwerking om dieren en hun nesten te detecteren. De inzet van natuurdrones heeft in de afgelopen jaren tot een significante afname van het aantal slachtoffers geleid.
Het faciliteren van de deelnemers in het Natuurdronenetwerk heeft bijgedragen aan de succesvolle samenwerking tussen verschillende gebruikersgroepen.
Kenniscentrum Reeën faciliteert: Meesters in samenwerken
Door het zelf doen, leren en delen van de kennis faciliteert KcR het deelnemen in het netwerk. Binnen de deelnemers profileren zich de trekkers van natuurdrone inzet door te doen. Ze werken samen met boeren, natuurbeheerders, specialisten en vrijwilligers en overheidsorganisaties. Deze samenwerking is essentieel voor het succes. Zij zijn meesters in samenwerken. Zo signaleren zij ook de gezamenlijke behoefte. Daaruit vloeit voort het wel of niet organiseren van het NatuurdroneNetwerk. Meer en meer vormen zij de organisatie rond natuurdrones. Waardoor KcR zich kan richten op een ander speerpunt.
Verbetering van de condities redt ontelbare hoeveelheden dieren
De inzet van natuurdrones is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dit komt door een aantal factoren, waaronder:
- Toenemende belangstelling voor natuurbeheer: Natuurbeheerders zijn steeds meer op zoek naar nieuwe manieren om de natuur te beschermen. Natuurdrones kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.
- Verbetering van de condities: Sparren met grote organisaties bracht de condities rond kostbare middelen in kaart.
- Verbetering van de techniek: De techniek van drones is de afgelopen jaren sterk verbeterd. Dit maakt het mogelijk om dieren op grotere afstand en met meer precisie te detecteren.
- Toenemende beschikbaarheid van drones: Door aan de condities te voldoen wordt de drone inzet steeds betaalbaarder. Dat in combinatie met afschrijving maakt het voor meer mensen mogelijk om met drones te leren werken en de beschikbare techniek te leren kennen.
De meerwaarde
Het faciliteren van de natuurdrone inzetten door anderen oor KcR heeft als meerwaarde naast inspirerend, leuk en leerzaam reekalveren redden laten zien: Het succesvol samenwerken tussen verschillende gebruikersgroepen en de verbeterpunten. Deze gebruikersgroepen zijn onder meer:
- Natuurbeheerders: De verschillende natuurbeheerders hebben allemaal belang bij het effectief organiseren en opsporen en veiligstellen van dieren.
- Dronepiloten: Dronepiloten zorgen voor veilig en effectief toepassen van middelen zoals drones en mensen.
- Waarnemers: Waarnemers leren en detecteren 'naast' de dronepiloten risico's, dieren en kansen.
- Veiligstellers: Veiligstellers nemen het risico voor de organisatie en dieren weg.
Het verbeterpunt zit met name in faciliteren van de trekkers van drone-teams. Er komt zoveel kijken bij de drone inzet zelf dat het organiseren van de benodigde informatie efficiënter en effectief moet. Kennisdelen is de motor van de organisatie.